Afb. header. Surinaams-Creoolse hoofddoek (angisa) ter herdenking en viering van 100 jaar afschaffing van de slavernij op 1 juli 1963. Collectie Nationaal Museum van Wereldculturen.
In navolging van Engeland (1833) en Frankrijk (1848) werd door de Nederlandse regering in 1863 de slavernij afgeschaft. De afschaffing van de slavernij wordt ook wel aangeduid met de term ‘emancipatie’. Deze emancipatie had grote gevolgen voor de Surinaamse maatschappij. Als alternatief voor de inzet van slavenarbeid werden door de voormalig slaveneigenaren contractarbeiders geworven in Nederlands-Indië, India en China (Arbeid op Contract).
De voormalig slaveneigenaren ontvingen voor iedere vrijverklaarde een premie van de Nederlandse overheid, als compensatie voor het wegvallen van het arbeidspotentieel. De voormalige tot slaafgemaakten werden voor een periode van tien jaar onder staatstoezicht geplaatst. In deze periode waren vrijverklaarden tussen de 15 en 60 jaar verplicht een arbeidsovereenkomst af te sluiten. Deze maatregel was vooral bedoeld om te voorkomen dat de vrijverklaarden massaal de plantages zouden verlaten, waardoor de plantage-economie zou instorten. Pas na de periode van staatstoezicht verworven de voormalige tot slaafgemaakten het volledig burgerrecht.
De collectie ‘Emancipatie 1863’ is gebaseerd op Borderellen, die de gegevens bevatten van personen die in 1863 bij de afschaffing van de slavernij in Suriname en de Nederlandse Antillen werden vrijverklaard. Tevens treft u in de collectie informatie aan over de eigenaren van deze personen. De namen zijn afkomstig uit de emancipatieregisters van Paramaribo, van de overige districten in Suriname en van de Nederlandse Antillen.
In WieWasWie zijn de Borderellen gegroepeerd per familienaam om te voorkomen dat de lijst onoverzichtelijk lang wordt. Aan het Borderelnummer is daarom de familienaam toegevoegd.
Bij de Surinaamse registers is informatie toegevoegd over de bijbehorende eigenaar (eigenaren). Daarmee is het mogelijk om met de naam van een eigenaar alle bijbehorende tot slaafgemaakten op te zoeken. Je kunt direct doorklikken op de naam van een eigenaar.
Bij een aantal categorieën vrijverklaarden is geen Borderelnummer beschikbaar en is er ook geen link naar de eigenaar of eigenaren. Dit waren zogenoemde gouvernementsslaven (in dienst van de staat), slaafgemaakten die aan lepra leden of mensen in wegloperskampen.
Afb. 1. Wisselbrief voor A.D. Charlouis uitgegeven door het Ministerie van Koloniën op 23 juli 1863 in Suriname ter waarde van driehonderd gulden. Collectie Rijksmuseum Amsterdam.
Het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis beheert de digitaal ontsloten collectie Emancipatieregisters voor de auteur, historicus drs. Okke ten Hove, die zijn gegevens belangeloos ter beschikking heeft gesteld voor publicatie via WieWasWie, en zich toelegt op het doorvoeren van correcties en toevoegingen. Deze dank geldt ook voor de nabestaanden van mede-auteur Heinrich Helstone die samen met Okke ten Hove verantwoordelijk is geweest voor de samenstelling van de database betreffende de Emancipatieregisters. Bij verwijzingen naar deze collectie wordt het op prijs gesteld om de samenstellers van de collectie te vermelden.
Je kunt meer informatie over de Surinaamse registers vinden op de website van het Nationaal Archief.
